1. Chính thức bỏ chế độ biên chế suốt đời với viên chức từ 01/7/2020

Ngày 25/11/2019, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức, có hiệu lực từ ngày 01/7/2020. Theo đó, vẫn giữ nguyên hai loại hợp đồng làm việc là không xác định thời hạn và xác định thời hạn. Tuy nhiên, hợp đồng không xác định thời hạn hay “chế độ biên chế suốt đời” chỉ còn được áp dụng với 3 trường hợp sau: Viên chức được tuyển dụng trước ngày 1/7/2020; Cán bộ, công chức chuyển thành viên chức; Người được tuyển dụng làm viên chức làm việc tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

2. Nâng chuẩn trình độ đối với giáo viên

Tại kỳ họp thứ 7, ngày 14/6/2019, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV chính thức thông qua Luật Giáo dục 2019, có hiệu lực từ ngày 01/7/2020. Một trong những điểm đáng chú ý là hầu hết các giáo viên ở các cấp học đều phải nâng chuẩn trình độ. Theo đó, giáo viên mầm non phải có bằng tốt nghiệp cao đẳng sư phạm trở lên; giáo viên tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông phải có bằng cử nhân thuộc ngành đào tạo giáo viên trở lên; giảng viên đại học tối thiểu phải có bằng thạc sĩ. Việc nâng chuẩn trình độ đối với những giáo viên nêu trên sẽ được thực hiện theo lộ trình.

3. Có Căn cước công dân sẽ được cấp hộ chiếu lần đầu ở bất cứ đâu

Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV, kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 22/11/2019, có hiệu lực từ ngày 01/7/2020. Theo đó, tại khoản 3 Điều 15 quy định “Đề nghị cấp hộ chiếu lần đầu thực hiện tại Cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Công an cấp tỉnh nơi thường trú hoặc nơi tạm trú; trường hợp có Thẻ căn cước công dân thực hiện tại Cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh Công an cấp tỉnh nơi thuận lợi”. Như vâỵ, từ ngày 01/7 tới đây, người có thẻ Căn cước công dân đề nghị cấp hộ chiếu lần đầu được lựa chọn nơi cấp hộ chiếu sao cho thuận lợi, thay vì phải thực hiện ở nơi thường trú hoặc nơi tạm trú như hiện nay.

4. Người nước ngoài đã có thể chuyển đổi mục đích của thị thực

Ngày 25/11/2019, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2020. Điểm đáng chú ý của Luật này ở chỗ, nếu như trước đây, thị thực không được chuyển đổi mục đích thì khi Luật này có hiệu lực, người nước ngoài đã được cho phép chuyển đổi mục đích thị thực trong một số trường hợp cụ thể (theo khoản 2 Điều 1 Luật này). Khi đó, thị thực mới sẽ có ký hiệu, thời hạn phù hợp với mục đích được chuyển đổi.

5. Giảm số lượng Đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp

Ngày 22/11/2019, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV, kỳ họp thứ 8 thông qua, có hiệu lực từ ngày 01/7/2020. Một trong những điểm đáng chú ý là quy định về việc giảm số lượng Đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp. Theo đó, với thành phố trực thuộc trung ương có từ 01 triệu dân trở xuống thì hội đồng nhân dân được bầu 50 đại biểu; có trên 01 triệu dân thì có không quá 85 đại biểu. Với quận có từ 100.000 dân trở xuống thì hội đồng dân nhân được bầu 20 đại biểu; có trên 100.000 dân thì được bầu tối đa 45 đại biểu...

6. Kiểm toán Nhà nước được quyền xử phạt hành chính

Đây là một trong những nội dung mới của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kiểm toán Nhà nước được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV thông qua ngày 26/11/2019 và có hiệu lực từ ngày 01/7/2020. Cụ thể, Luật đã bổ sung thêm quyền hạn của Kiểm toán Nhà nước tại điểm b khoản 3 Điều 1 Luật này: Kiểm toán Nhà nước được xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kiểm toán Nhà nước theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính.

7. Bí mật Nhà nước được bảo mật đến 30 năm

Ngày 15/11/2018, tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV thông qua Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước, có hiệu lực từ ngày 01/7/2020. Bí mật nhà nước được phân thành 03 mức độ: Tuyệt mật, Tối mật và Mật. Theo đó, Thời hạn bảo vệ bí mật nhà nước là khoảng thời gian được tính từ ngày xác định độ mật của bí mật nhà nước đến hết thời hạn sau: 30 năm với bí mật Nhà nước độ Tuyệt mật; 20 năm với bí mật Nhà nước độ Tối mật; 10 năm với bí mật Nhà nước độ Mật.

8. Thêm nhiều trường hợp tạm hoãn nghĩa vụ dân quân tự vệ

Ngày 22/11/2019, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV đã thông qua Luật Dân quân tự vệ, có hiệu lực từ ngày 01/7/2020.Theo đó, sẽ có thêm nhiều trường hợp được tạm hoãn nghĩa vụ dân quân tự vệ quy định tại khoản 1 Điều 11 như: Nam giới một mình nuôi con nhỏ dưới 36 tháng tuổi; Người có chồng hoặc vợ là công chức, viên chức, công nhân quốc phòng đang phục vụ trong quân đội, công an; Lao động chính duy nhất trong hộ cận nghèo...

9. Độ tuổi quân nhân dự bị trong thời bình cao nhất lên đến 45 tuổi

Luật Lực lượng dự bị động viên được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV thông qua vào ngày 26/11/2019 và có hiệu lực từ ngày 01/7/2020, thay thế Pháp lệnh Lực lượng Dự bị động viên năm 1996. Theo đó, độ tuổi quân nhân chuyên nghiệp dự bị và hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị sắp xếp vào đơn vị dự bị động viên được quy định tại khoản 2 Điều 17 như sau: Đối với đơn vị chiến đấu: Nam quân nhân chuyên nghiệp dự bị không quá 40 tuổi; hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị không quá 35 tuổi. Đối với đơn vị bảo đảm chiến đấu: Nam quân nhân chuyên nghiệp dự bị và hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị không quá 45 tuổi.

 10. Ngày 21/4 hằng năm là Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam

Ngày 21/11/2019, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV thông qua Luật Thư viện, có hiệu lực từ ngày 01/7/2020 thay thế cho Pháp lệnh Thư viện năm 2000. Luật này đã chính thức đưa ngày 21/4 hàng năm là Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam. Bên cạnh đó, Luật cũng quy định, thư viện được tổ chức theo 2 mô hình: Thư viện công lập và Thư viện ngoài công lập.

 11. Chứng chỉ hành nghề kiến trúc có thời hạn 10 năm

Ngày 13/6/2019, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV, kỳ họp thứ 7 thông qua Luật Kiến trúc 2019 có hiệu lực từ 01/7/2020. Theo Điều 27 chứng chỉ hành nghề kiến trúc có thời hạn 10 năm và được sử dụng trong phạm vi cả nước. Chứng chỉ này chỉ được cấp cho người đáp ứng đủ 03 điều kiện: có trình độ đại học trở lên về lĩnh vực kiến trúc; có kinh nghiệm tham gia thực hiện dịch vụ kiến trúc tối thiểu 03 năm tại tổ chức hành nghề kiến trúc hoặc hợp tác với kiến trúc sư hành nghề với tư cách cá nhân; đạt yêu cầu sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề kiến trúc.

12. Mở rộng quyền lợi của người nộp thuế

Luật Quản lý thuế được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV, kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 13/6/2019 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2020, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 151. Theo quy định tại Điều 16, quyền lợi của người nộp thuế càng được đảm bảo hơn nữa. Đơn cử như: Được nhận văn bản liên quan đến nghĩa vụ thuế của các cơ quan chức năng khi tiến hành thanh tra, kiểm tra, kiểm toán; được biết thời hạn giải quyết hoàn thuế, số tiền thuế không được hoàn và căn cứ pháp lý đối với số tiền thuế không được hoàn...

13. Tăng mức giảm trừ gia cảnh thuế thu nhập cá nhân lên 11 triệu đồng/tháng

Ngày 02/6/2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14 về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh thuế thu nhập cá nhân, có hiệu lực từ ngày 01/7/2020 và áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2020. Theo đó, mức giảm trừ gia cảnh quy định tại Luật Thuế thu nhập cá nhân được điều chỉnh như sau: Mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 11 triệu đồng/tháng (tương đương 132 triệu đồng/năm); mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng.

14. Doanh nghiệp được đóng bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp với mức thấp hơn

Đây là nội dung đáng chú ý tại Nghị định số 58/2020/NĐ-CP ngày 27/5/2020 của Chính phủ quy định mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vào Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, có hiệu lực từ ngày 15/7/2020. Theo đó, người sử dụng lao động sẽ được áp dụng mức đóng thấp hơn mức bình thường vào Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (bằng 0,3% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội) nếu đáp ứng được các điều kiện theo quy định tại Điều 5 Nghị định này.

15. Thêm giấy tờ có thể thay thế trong hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp

Ngày 29/5/2020 Chính phủ ban hành Nghị định số 61/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 28/2015/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Việc làm về bảo hiểm thất nghiệp, có hiệu lực thi hành từ ngày 15/7/2020. Nghị định này đã bổ sung thêm 03 loại giấy tờ có thể sử dụng trong hồ sơ đề nghị hưởng bảo hiểm thất nghiệp. Đó là:

- Xác nhận của người sử dụng lao động trong đó có nội dung cụ thể về thông tin của người lao động; loại hợp đồng lao động đã ký; lý do, thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động đối với người lao động;

- Xác nhận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc doanh nghiệp hoặc hợp tác xã giải thể, phá sản hoặc quyết định bãi nhiệm, miễn nhiệm, cách chức đối với các chức danh được bổ nhiệm trong trường hợp người lao động là người quản lý doanh nghiệp, quản lý hợp tác xã;

- Văn bản xác nhận của Sở Kế hoạch và Đầu tư về việc người lao động không có giấy tờ xác nhận về việc chấm dứt hợp đồng lao động do đơn vị sử dụng lao động không có người đại diện theo pháp luật.

16. Chỉ 3 trường hợp được điều chỉnh biên chế công chức

Theo Nghị định số 62/2020/NĐ-CP ngày 01/6/2020 của Chính phủ về vị trí việc làm và biên chế công chức, có hiệu lực từ ngày 20/7/2020. Theo đó, việc điều chỉnh biên chế công chức trong cơ quan, tổ chức được xem xét trong các trường hợp sau:

- Cơ quan, tổ chức thay đổi vị trí việc làm và khối lượng công việc của từng vị trí việc làm, thực tế việc sử dụng biên chế công chức được giao; Mức độ hiện đại hóa về trang thiết bị, phương tiện làm việc và ứng dụng công nghệ thông tin; quy mô dân số, diện tích tự nhiên, số lượng đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã và đặc điểm an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

- Thành lập, tổ chức lại, giải thể cơ quan, tổ chức theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền; thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp huyện.

Thu Hồng